6 marca 2024 roku w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej została opublikowana nowa Dyrektywa, która wzmacnia pozycję konsumentów w ramach zielonej transformacji poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami i poprzez lepszą informację.

Niniejsza dyrektywa została przyjęta w ramach walki z „ekościemą” – ogólnym terminem określającym wprowadzające w błąd twierdzenia dotyczące ekologiczności. Celem dyrektywy jest wprowadzenie do prawa konsumenckiego specjalnych przepisów dotyczących praktyk biznesowych wprowadzających konsumentów w błąd i uniemożliwiających im podejmowanie decyzji reprezentujących zrównoważoną konsumpcję.

Do takich praktyk należą na przykład praktyki związane z przedwczesnym starzeniem się towarów, zwodnicze twierdzenia dotyczące środowiska, wprowadzające w błąd informacje na temat społecznych cech produktów lub działalności handlowców lub nieprzejrzyste i niewiarygodne etykiety dotyczące zrównoważonego rozwoju. (Katarína Brath Liebscherová, więcej na: odpady-portal.sk)

W dniu 30 marca 2023 r. opublikowano projekt dyrektywy zmieniającej dyrektywę o nieuczciwych praktykach handlowych oraz dyrektywę o prawach konsumentów w celu wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie zielonej transformacji poprzez lepszą ochronę przed nieuczciwymi praktykami handlowymi i lepsze informowanie („dyrektywa w sprawie prania ekologicznego”). . Dyrektywa ^[1] formalnie podpisany w dniu 28 lutego 2024 r. przez przewodniczących Parlamentu Europejskiego i Rady i opublikowany w Dzienniku Urzędowym Parlamentu Europejskiego w dniu 6 marca 2024 r. Celem dyrektywy jest zapewnienie konsumentom dodatkowych informacji na temat wpływu określonych produktów na środowisko oraz ochrona ich przed wprowadzającymi w błąd praktykami handlowymi dotyczącymi aspektów zrównoważonego rozwoju tych produktów. Odliczanie się rozpoczęło: od wejścia w życie dyrektywy 26 marca 2024 r. państwa członkowskie UE muszą w ciągu 24 miesięcy (tj. do 27 marca 2026 r.) dokonać transpozycji środków zawartych w dyrektywie do swojego prawodawstwa krajowego i stosować jej przepisy od dnia 27 września 2026 r. (Francesca Biebuyck, więcej na: lexology.com)

Wdrożone w tym celu regulacje – począwszy od unijnego rozporządzenia w sprawie ujawniania informacji na temat zrównoważonego finansowania finansów (SFDR) 2021, które reguluje ujawnianie informacji w ramach art. 6, 8 i 9 produktów finansowych, po przyszłe rozporządzenie brytyjskiego Urzędu Nadzoru Finansowego dotyczące przepisów antyekologicznych (FCA) i wymogi dotyczące System ujawniania informacji i oznakowania zrównoważonego rozwoju – wiąże się z odpowiedzialnością zarządzających funduszami.

Poniżej zagłębiamy się w przepisy i w jaki sposób zarządzający funduszami mogą poruszać się po złożonych, obejmujących wiele jurysdykcji ramach regulacyjnych kształtujących inwestowanie w obszarze ESG w Europie. (Oliver Rochman, Carl A. Valenstein, Chris Warren-Smith, więcej na: lexology.com)

Weszło w życie 26 marca 2024 r Dyrektywa (UE) 2024/825 w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów na rzecz transformacji ekologicznej (dyrektywa o wzmocnieniu pozycji konsumentów, ECD). Dyrektywę należy transponować do prawa krajowego do dnia 27 marca 2026 r. i stosować od dnia 27 września 2026 r. Celem dyrektywy ECD jest ochrona konsumentów przed wprowadzeniem w błąd przez komunikaty dotyczące aspektów środowiskowych, społecznych lub o obiegu zamkniętym produktu, w tym towarów i usług .

W szczególności dyrektywa ECD zmienia przepisy dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych (UCPD) i dyrektywy o prawach konsumentów (CRD), wprowadzając obowiązki w zakresie dostarczania jasnych i odpowiednich informacji dotyczących roszczeń środowiskowych lub społecznych oraz aspektów obrotu produktami. ECD będzie działać wraz z dyrektywą w sprawie twierdzeń dotyczących ekologiczności (GCD), która stworzy wyspecjalizowany system zarządzania roszczeniami ekologicznymi, jest obecnie na wczesnym etapie. (Katherine Connolly, Dominic Coppens, Nicolas JS Lockhart, więcej na stronie: lexology.com)

W marcu 2022 r. Komisja zaproponowała aktualizację unijnego prawa konsumenckiego, aby zapewnić ochronę konsumentów i umożliwić konsumentom aktywne przyczynianie się do transformacji ekologicznej. Niniejszy wniosek stanowi część jednej z inicjatyw nowego programu na rzecz konsumentów na rok 2020 i planu działania Komisji na rok 2020 dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, a także zapewnia ciągłość Europejskiego Zielonego Ładu. 20 lutego Rada zatwierdziła propozycję Parlamentu Europejskiego, zatwierdzając tym samym ostatecznie dyrektywę w sprawie ekologicznego prania pieniędzy. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego i Rady podpisali dyrektywę, została ona opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej 6 marca i wejdzie w życie 20 dni po publikacji, tj. 26 marca 2024 r. Państwa członkowskie będą miały 24 miesiące od publikacji na ich transpozycję, a ich odpowiednie przepisy wejdą w życie 30 miesięcy po wspomnianej publikacji. (Augusta Prawnicy, Więcej na lexology.com)

Jeśli regularnie przeglądasz reklamy produktów lub wiadomości od kupujących, najprawdopodobniej spotkałeś się ze słowem „zrównoważony rozwój”. W rezultacie, w zależności od tego, jak bardzo lubisz wiadomości, być może zetknąłeś się ze słowem „greenwashing” i zauważyłeś, że znane i lubiane przez Ciebie marki są o to oskarżane. Jeśli nie masz pewności, co oznaczają te terminy i jakie mają znaczenie dla konsumentów – oto przewodnik!

Co to jest greenwashing? 

Greenwashing ma miejsce, gdy produkty lub praktyki są fałszywie promowane jako ekologiczne lub „zielone”. Firmy mogą inwestować pieniądze w wygląd ekologiczny, nie czyniąc swoich produktów bardziej zrównoważonymi. Kiedy tak się dzieje, konsumenci mogą myśleć, że podejmują decyzję świadomą ekologicznie, podczas gdy w rzeczywistości są oszukiwani. (Więcej na www.earthday.org)

Tzw. dyrektywa w sprawie uzupełnień oświadczeń ekologicznych zatwierdzony już unijny zakaz greenwashingu . Określa, jakiego rodzaju informacje firmy muszą przedstawić, aby w przyszłości uzasadnić swoje twierdzenia dotyczące marketingu środowiskowego. Tworzy także ramy i harmonogramy przeglądu dowodów i zatwierdzania roszczeń, a także określa, co stanie się z firmami, które złamią prawo.

System weryfikacji i sankcje

Posłowie do Parlamentu Europejskiego zgodzili się z Komisją, że firmy powinny przedstawiać do zatwierdzenia wszelkie przyszłe oświadczenia marketingowe dotyczące ochrony środowiska, zanim zostaną one wykorzystane. Zgodnie z otrzymanym tekstem wnioski zostaną rozpatrzone przez akredytowanych weryfikatorów w ciągu 30 dni. Firmy naruszające zasady mogą zostać wykluczone z zakupów, utracić dochody i zostać ukarane karą finansową w wysokości co najmniej 4 % ich rocznego obrotu. (Więcej na europarl.europa.eu)

Jest rok 2024 i przedsiębiorstwa w niewiarygodny sposób nadal wprowadzają konsumentów w błąd fałszywymi twierdzeniami o ekologii w podejrzanej próbie zwiększenia swoich zysków. Greenwashing jest wszędzie. Nawet firmy, które sprzedają najbardziej przyziemne rzeczy – słomki, kubki, butelki z wodą – są wyposażone w najlepsze techniki marketingowe, aby zmylić,  manipulują i doprowadzają konsumentów do absolutnego szaleństwa. Wierzcie lub nie, ale w USA w rzeczywistości ludzie obozują przed sklepami, aby zdobyć kubek wielokrotnego użytku …

Konsumenci często polegają na informacjach, które firmy przedstawiają podczas dokonywania zakupów. I są przytłoczeni ilością zielonych reklam na produktach. Badanie BEUC z listopada - wraz z ICRT – w 16 krajach Europy, a także w USA, Kanadzie i Oceanii skupiał się na postrzeganiu przez konsumentów deklaracji ekologicznych. Okazuje się, że po obu stronach Atlantyku konsumenci podejmując decyzje zakupowe, szukają informacji środowiskowych. Jednak wielu, co zrozumiałe, nie ma pojęcia, jak to działa. Ponad 65 Europejczyków % i około 40 Amerykanów % twierdzi, że wie bardzo niewiele na temat wymogów, jakie muszą spełniać firmy, aby móc korzystać z twierdzeń o ekologii.

Większość z nas nie zdaje sobie sprawy, że banan, który kupiliśmy w supermarkecie i oznaczony jako „neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla”, w tym celu opiera się na kompensacji emisji dwutlenku węgla, a mimo to emituje CO ₂ . Takie wprowadzające w błąd twierdzenia zachęcają konsumentów do kontynuowania niezrównoważonych zakupów, które spowalniają walkę z kryzysem klimatycznym. (Sandra Lima)

Dyrektywa, przyjęta dzisiaj większością 593 do 21 przy 14 wstrzymujących się, ma na celu ochronę konsumentów przed wprowadzającymi w błąd praktykami marketingowymi i pomoc im w podejmowaniu lepszych decyzji zakupowych. Aby to osiągnąć, do unijnej listy zabronionych praktyk biznesowych dodanych zostanie szereg problematycznych praktyk marketingowych związanych z greenwashingiem i przedwczesnym starzeniem się produktów.

Bardziej dokładna i niezawodna reklama

Co najważniejsze, nowe przepisy mają na celu uczynienie etykiet produktów jaśniejszymi i bardziej wiarygodnymi poprzez zakaz stosowania ogólnych twierdzeń dotyczących ochrony środowiska, takich jak „organiczny”, „naturalny”, „biodegradowalny”, „neutralny dla klimatu” lub „eko” bez dowodu. Stosowanie znaków zrównoważonego rozwoju również będzie teraz uregulowane ze względu na zamieszanie spowodowane ich rozprzestrzenianiem się i brakiem danych porównawczych. W przyszłości w UE dozwolone będą wyłącznie etykiety dotyczące zrównoważonego rozwoju oparte na oficjalnych systemach certyfikacji lub ustanowione przez władze publiczne. Ponadto dyrektywa zabrania twierdzeń, że produkt ma neutralny, zmniejszony lub pozytywny wpływ na środowisko w ramach systemów kompensacji emisji.

Raport Dentonsa „Greenwashing: następna „wielka rzecz”? , analizuje przepisy dotyczące dobrowolnego ujawniania korporacyjnych informacji ESG oraz regulacje dotyczące greenwashingu w 19 jurysdykcjach na całym świecie. W raporcie przedstawiono otoczenie prawne na wrzesień 2023 r. W miarę wzrostu zapotrzebowania na produkty i usługi zrównoważone pod względem środowiskowym i odpowiedzialnym społecznie, firmy na całym świecie w coraz większym stopniu promują swoje działania w zakresie ESG za pośrednictwem różnych form komunikacji publicznej – od komunikatów prasowych po opakowania. Twierdzenie, że są „ekologiczne” lub zrównoważone (nawet w odniesieniu do zarządzania lub aspektów społecznych, takich jak różnorodność i włączenie społeczne oraz postęp w zakresie płci) stało się czynnikiem konkurencyjności globalnych przedsiębiorstw. Wiąże się to z szeregiem ryzyk prawnych i związanych z reputacją, w tym zarzutami „ekościemnego prania” i „błędu ESG”, a także ryzykiem odpowiedzialności wynikającej z wprowadzenia w błąd, naruszenia umowy, utraty działalności i ewentualnego oszustwa oraz kar karnych. Społeczeństwo obywatelskie i organy regulacyjne zaczęły bardziej agresywnie pociągać przedsiębiorstwa do odpowiedzialności za „ekościemę” (ang. greenwashing). W raporcie zbadano, w jaki sposób istniejące przepisy mają zastosowanie do dobrowolnej komunikacji międzynarodowych korporacji na temat aspektów środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego (ESG) ich wewnętrznych operacji, produktów, usług, łańcuchów dostaw i szerszych łańcuchów wartości. (Globalny, lexology.com)

EIOPA odnotowała zwiększony apetyt europejskich konsumentów ubezpieczeń i osób oszczędzających na emeryturę na zakup zrównoważonych produktów ubezpieczeniowych lub emerytalnych. Doprowadziło to do zwiększonej oferty takich produktów przez ubezpieczycieli i ubezpieczycieli, ale także do odpowiedniego wzrostu wprowadzających w błąd twierdzeń o zrównoważonym rozwoju, znanych jako „ekościemne pranie”. Według EIOPA oświadczenia dotyczące zrównoważonego rozwoju to oświadczenia związane z profilem zrównoważonego rozwoju podmiotu lub produktu, które przedstawiają, że produkty lub podmioty korzystają z czynników zrównoważonego rozwoju lub że produkty lub podmioty uwzględniają aspekty zrównoważonego rozwoju. Twierdzenia te mogą wprowadzać w błąd na różne sposoby, na przykład: selektywne ujawnienie, puste twierdzenia, pominięcie lub niewystarczające ujawnienie, niejasność lub niejasność, niespójność, brak znaczących porównań lub progów, niepotwierdzone, wprowadzające w błąd obrazy lub dźwięki, nieistotność, nieaktualne informacje, wprowadzająca w błąd terminologia dotyczące trwałości lub fałszywości. (Pierre-Michaël de Waersegger, Emmanuelle Mousel)

Ako pokračuje 28. konferencia OSN o zmene klímy (COP28), starostovia európskych miest vyzvali EÚ, aby splnila svoje klimatické ambície a zaviazala sa k minimálnemu 90 % čistému zníženiu emisií skleníkových plynov do roku 2040. „Napriek narastajúcemu odporu voči klimatickým opatreniam je kľúčové, aby si Európa udržala svoje globálne vedúce postavenie prijatím nového ambiciózneho cieľa znížiť emisie skleníkových plynov aspoň o 90 % do roku 2040,“ hovorí André Sobczak,  generálny   tajomník Eurocities. „Toto zabezpečí, že dokážeme vybudovať spravodlivú, zelenú a prosperujúcu budúcnosť pre ľudí v Európe a na celom svete.“ Na dosiahnutie tejto kľúčovej a naliehavej úlohy sa v novom  pozičnom dokumente , ktorý dnes zverejnila spoločnosť Eurocities, uvádza, že:

• Európska komisia musí posilniť priamu spoluprácu a podporu miest.
• Mestá musia dostať cielené financie a financovanie EÚ vrátane programu Európskej investičnej banky pre mestá, zvýšených zdrojov pre mestá v budúcom rozpočte EÚ a mechanizmov EÚ na prepojenie miest so súkromným financovaním.
• EÚ a členské štáty musia spolupracovať s mestami na implementácii kľúčového balíka Fit for 55 , aktualizácii legislatívy a politiky EÚ na podporu miest pri zavádzaní udržateľnej dopravy, energeticky účinných budov, udržateľných potravinových systémov a rozšíreného zavádzania obnoviteľných zdrojov energie.
• Veľký podiel emisií v mestách zostáva nekontrolovaný, napríklad výroba a spotreba potravín a spotrebný tovar a služby. EÚ musí stanoviť ciele na zníženie týchto emisií a poskytnúť spôsob ich výpočtu spolu so školením pre mestá, ako ich merať. (Andrewa Kennedyho)

Kilka dni po 28. Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP28) w Dubaju 50 przedsiębiorstw naftowych i gazowych podjęło ogólne zobowiązanie do dekarbonizacji swojej działalności do połowy stulecia. To początek, ale nic lepszego niż wycofywanie rzeczywistych emisji ze spalania ropy i gazu. Nawet jeśli firmy zobowiązują się do ograniczenia emisji operacyjnych, trudno powiedzieć, co to oznacza w praktyce. Rzadko mówią przejrzyście o powodach wyboru konkretnej metodologii obliczania redukcji emisji lub o wykorzystanych danych. Badanie 2021 przeanalizowało publicznie dostępne informacje na temat emisji pochodzące od 52 przedsiębiorstw naftowych i gazowych, z których wiele zgłosiło roszczenia dotyczące znacznych redukcji emisji. Simon Dietz z London School of Economics and Political Science wraz ze współpracownikami oszacował przyszłą intensywność emisji tych firm – wskaźnik emisji gazów cieplarnianych na jednostkę działalności – i porównał ich trajektorie ze scenariuszami spełniającymi cele porozumienia klimatycznego z Paryża z 2015 r. Ustalili, że przedsiębiorstwa nie wyznaczają wystarczająco ambitnych celów ani nie redukują emisji wystarczająco szybko, aby osiągnąć paryski cel ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu znacznie poniżej 2°C powyżej poziomu przedindustrialnego. (natura.com, redaktorzy)

V posledných rokoch je greenwashing rastúci záujem, ktorý sa odráža v predstavenstvách aj v regulačných kruhoch. S rastúcim povedomím o globálnej klimatickej kríze aj spotrebitelia čoraz viac očakávajú, že sa spoločnosti prispôsobia udržateľnejšiemu prevádzkovému modelu. Zároveň podniky naskakujú na udržateľné produkty a služby spolu s rizikom, že viacerí sa budú snažiť vyšperkovať svoje zelené snahy získať väčší kus koláča. Keďže sa Singapur zaviazal dosiahnuť nulové čisté emisie do roku 2050, všetky zainteresované strany budú zohrávať kľúčovú úlohu v tomto ekologickom prechode.  Napriek potrebe zabezpečiť súlad s neustále rastúcim labyrintom nariadení o udržateľnosti sa však podniky môžu neúmyselne dostať do pasce greenwashingu – úmyselného alebo neúmyselného –, keď zastúpenie ich iniciatív v oblasti udržateľnosti nie je jasné.

Videli ste označenia: ekologický, udržateľný,  recyklovateľný , recyklovaný, kompostovateľný, biologicky rozložiteľný , prírodný, bez plastov a ďalšie. A keďže vám záleží na planéte, pravdepodobne si kupujete produkty založené na týchto tvrdeniach a myslite si, že robíte Zem solídne.

Ale ide o to: často sú to len slová – veľmi starostlivo zvolené marketingové slová, ktorých cieľom je vyvolať dobrý a cnostný pocit pri kúpe daného produktu.  Niekedy sú legitímne. Ale často sú to blbosti. Keď je to to druhé, hovorí sa tomu greenwashing a je to skutočný problém.  Prečo? (Kristin Hostetter, outsideonline)

Je to také trendové používať pri charakteristike svojho produktu slovíčka, ako ekologický, udržateľný, zelený, uhlíkovo neutrálny a iné prívlastky zdôrazňujúce environmentálny prístup k technológiám a okolitému svetu. Nesprávne a niekedy aj lživé nadužívanie tejto terminológie však viedlo Európsky parlament k schváleniu novej Smernice o ekologických tvrdeniach (GCD), ktorej cieľom je chrániť spotrebiteľov pred takzvaným greenwashingom.  Zámerom iniciatívy je presne definovať pravidlá používania „zelenej“ terminológie a za jej nedodržanie stanoviť sankcie. (Robert Juriš, finreport)